شاید شما هم هنگام خرید طلا، به این فکر کرده باشید که طلای سفید چیست و چه تفاوتی با طلای زرد دارد؟ خیلی از افراد که دنبال بهترین سرمایه‌گذاری در ایران هستند، فکر می‌کنند که طلای سفید به طور طبیعی و از دل زمین به رنگ سفید است. اما در حقیقت طلای سفید یک آلیاژ است؛ یعنی ترکیبی هوشمندانه از طلای خالص (که ذاتاً زرد رنگ است) با یک یا چند فلز سفید رنگ دیگر. داشتن اطلاعات کافی درباره ماهیت طلای سفید، به تصمیم‌گیری بهتر و دقیق‌تر در خرید طلا کمک می‌کند.
طلای سفید چیست؟
همانطور که گفتیم طلای سفید در واقع یک آلیاژ است. برای دستیابی به رنگ سفید مطلوب و همچنین افزایش سختی، دوام و مقاومت در برابر سایش، طلای خالص با فلزات مختلفی آلیاژ می‌شود. انتخاب این فلزات برای ترکیب شدن با طلای خالص، تاثیر مستقیمی بر کیفیت نهایی، رنگ و حتی قیمت طلای سفید دارد. مهم‌ترین فلزاتی که در ساخت آلیاژ طلای سفید به کار می‌روند عبارتند از:
- طلا (Au): طلای خالص، که با عیار 24 شناخته می‌شود و رنگ زرد روشنی دارد، جزء اصلی و گران‌بهای این آلیاژ است. طلای زرد خالص بیشترین درصد طلای سفید را طلا تشکیل می‌دهد و پایه و اساس جواهر را می‌سازد.
- پالادیوم (Pd): یکی از بهترین و گران‌ترین فلزات برای سفید کردن طلا است. پالادیوم به طلا رنگ سفید طبیعی و درخشان‌تری می‌دهد و آلیاژی بسیار انعطاف‌پذیرتر، چکش‌خوار و مهم‌تر از همه، ضد حساسیت (هیپوآلرژنیک) ایجاد می‌کند. طلای سفید پالادیوم‌دار اغلب نیازی به روکش رادیوم ندارد یا نیاز بسیار کمتری به تجدید آن پیدا می‌کند، چون به طور طبیعی سفید است.
- نیکل (Ni): نیکل فلزی با قدرت سفید کنندگی بالا و ارزان‌تر است که به آلیاژ سختی و دوام می‌بخشد. با این حال، نیکل اصلی‌ترین عامل ایجاد حساسیت‌های پوستی در حدود 10 تا 15 درصد از جمعیت است. به همین دلیل، استفاده از نیکل در ساخت جواهرات در بسیاری از کشورها (مانند اتحادیه اروپا) محدود یا ممنوع شده است و جواهرسازان معتبر به سمت جایگزین‌های ایمن‌تر مثل پالادیوم روی آورده‌اند.
- نقره (Ag): نقره به مقدار کم برای روشن‌تر کردن رنگ آلیاژ و افزایش چکش‌خواری و شکل‌پذیری طلا به کار می‌رود. این فلز به ثبات رنگی آلیاژ نیز کمک می‌کند.
- روی (Zn): روی نیز معمولا به مقدار اندک در آلیاژ طلای سفید استفاده می‌شود. این فلز به افزایش سختی، بهبود خواص ریخته‌گری (جریان‌پذیری بهتر فلز مذاب) و کاهش نقطه ذوب آلیاژ کمک می‌کند.
روکش رادیوم روی طلای سفید
حالا که به سوال (طلای سفید چیست؟) پاسخ دادیم، خوب است بدانید که طلای سفید حتی پس از آلیاژ شدن با فلزات سفیدکننده، ممکن است ته رنگ زرد یا خاکستری ملایم داشته باشد. برای دستیابی به درخشش و سفیدی که از طلای سفید انتظار داریم، تقریبا تمام جواهرات طلای سفید با یک لایه بسیار نازک از رادیوم (Rhodium) روکش می‌شوند. رادیوم یک فلز نجیب و بسیار گران‌بها از خانواده پلاتین است که به شدت درخشان و مقاوم در برابر کدر شدن و خش است. در حقیقت عامل اصلی درخشندگی فوق‌العاده و رنگ سفید نقره‌ای و چشم‌نواز طلای سفید همین روکش رادیوم است.
عیار طلای سفید
مفهوم عیار (Karat) در طلا، نشان‌دهنده میزان خلوص طلای خالص در آلیاژ است. عیارهای رایج در طلای سفید عبارتند از:
طلای سفید 18 عیار
طلای سفید 18 عیار، از 75% طلای خالص و 25% فلزات سفیدکننده (مانند پالادیوم، نقره، نیکل یا روی) تشکیل شده است. این عیار یکی از محبوب‌ترین و رایج‌ترین عیارها برای ساخت جواهرات فاخر و ارزشمند است. دلیل محبوبیت آن، تعادل بی‌نظیر بین خلوص بالای طلا (که ارزش ذاتی آن را حفظ می‌کند) و دوام مناسب است.
طلای سفید 14 عیار
طلای سفید 14 عیار حاوی 58.3% طلای خالص و 41.7% فلزات دیگر (آلیاژ) است. این عیار به دلیل درصد بیشتر فلزات آلیاژی، سختی و دوام بالاتری نسبت به 18 عیار دارد. این ویژگی آن را به گزینه مناسبی برای جواهراتی تبدیل می‌کند که بیشتر در معرض سایش و استفاده روزانه قرار می‌گیرند، مانند حلقه‌های نامزدی یا ازدواج و دستبندها. قیمت طلای 14 عیار نیز به دلیل طلای خالص کمتر، مقرون‌به‌صرفه‌تر از 18 عیار است.
به طور کلی، اگر به دنبال اوج خلوص، ارزش ذاتی و انعطاف‌پذیری برای طرح‌های پیچیده هستید، 18 عیار انتخاب شماست. اما اگر دوام بالا برای استفاده روزمره و قیمت اقتصادی‌تر در اولویت قرار دارد، 14 عیار گزینه هوشمندانه‌تری خواهد بود. هر دو عیار با روکش رادیوم به همان درخشش و سفیدی خیره‌کننده نهایی دست می‌یابند. با استعلام عیار طلا به صورت آنلاین، می‌توانید از عیار طلای سفید خود اطمینان حاصل کنید.
مزایا و معایب طلای سفید
انتخاب طلای سفید برای ساخت جواهرات، مزایا و معایبی دارد که اطلاع دقیق از آن‌ها به شما کمک می‌کند تا تصمیم‌گیری آگاهانه‌تر و هوشمندانه‌تری داشته باشید.
مزایای طلای سفید چیست؟
- ظاهر جذاب و مدرن
- مقاومت در برابر خوردگی و تیرگی
- قیمت مناسب‌تر نسبت به پلاتین
- قابلیت ترکیب بی‌نظیر با سنگ‌های قیمتی
معایب طلای سفید چیست؟
- نیاز به روکش رودیوم دوره‌ای
- احتمال ایجاد حساسیت در برخی افراد (به دلیل وجود نیکل)
- استهلاک ظاهری متفاوت نسبت به طلای زرد
بهترین راه مراقبت و نگهداری از طلای سفید چیست؟
برای حفظ درخشش، سفیدی و زیبایی طلای سفید، به ویژه روکش رادیوم آن، باید به‌خوبی از آن مراقبت و نگهداری کنید. با رعایت چند نکته ساده و کاربردی می‌توانید عمر و درخشش جواهرات خود را به میزان قابل توجهی افزایش دهید.
تمیز کردن دوره‌ای با محلول‌های مناسب در خانه
برای تمیز کردن طلای سفید در خانه، یک کاسه را با آب گرم (نه داغ) پر کنید و چند قطره مایع ظرفشویی ملایم و بدون آمونیاک به آن اضافه کنید. جواهر خود را به مدت 10 تا 15 دقیقه در این محلول خیس کنید تا کثیفی‌ها و چربی‌ها نرم شوند. سپس، با یک برس نرم (مانند مسواک کودک یا برس مخصوص جواهرات) به آرامی و با دقت تمام سطوح و گوشه‌های جواهر را تمیز کنید.
پس از آن، جواهر را زیر آب ولرم روان آبکشی کنید تا هیچ اثری از صابون باقی نماند. در نهایت، با یک پارچه نرم، بدون پرز و تمیز (مانند پارچه میکروفایبر) آن را به آرامی خشک کنید. از محلول‌های شوینده شیمیایی قوی و مخصوص سایر فلزات یا پاک‌کننده‌های ساینده به هیچ عنوان استفاده نکنید، زیرا ممکن است به روکش رادیوم یا حتی خود فلز آسیب برسانند.
جلوگیری از تماس با مواد شیمیایی قوی و ساینده
یکی از مهم‌ترین نکات در مراقبت از طلای سفید، جلوگیری از تماس آن با مواد شیمیایی خشن و ساینده است. این مواد می‌توانند به روکش رادیوم آسیب رسانده و باعث کدر شدن، تغییر رنگ یا از بین رفتن زودرس آن شوند.
- مواد شیمیایی خانگی: هنگام انجام کارهای خانه که شامل استفاده از مواد شوینده مانند سفیدکننده، پاک‌کننده‌های حمام، یا حتی پودرهای لباسشویی است، حتماً جواهرات طلای سفید خود را درآورید.
- کلر: کلر موجود در آب استخرها یا مواد شوینده حاوی کلر، برای طلای سفید بسیار مضر است و می‌تواند به سرعت روکش رادیوم را فرسایش دهد و حتی به آلیاژ زیرین نیز آسیب برساند.
- مواد آرایشی و بهداشتی: عطر، اسپری مو، لوسیون‌ها، کرم‌های ضد آفتاب و پاک‌کننده‌های آرایشی نیز می‌توانند به مرور زمان بر روی روکش رادیوم تأثیر منفی بگذارند. توصیه می‌شود ابتدا آرایش و عطر خود را استفاده کنید، اجازه دهید خشک شوند، سپس جواهرات خود را بپوشید.
بررسی و تجدید روکش رادیوم در صورت نیاز
همانطور که قبلا گفتیم، روکش رادیوم طلای سفید به مرور زمان فرسوده می‌شود. زمانی که متوجه شدید جواهر شما کمی کدر شده، ته رنگ زردی پیدا کرده یا درخشش اولیه‌اش را ندارد، زمان تجدید روکش فرا رسیده است.
نگهداری صحیح و ایمن
هنگامی که از جواهرات طلای سفید خود استفاده نمی‌کنید، آن‌ها را به درستی نگهداری کنید. بهترین روش، قرار دادن هر قطعه در یک جعبه جواهرات با پوشش نرم، یک کیسه پارچه‌ای جداگانه یا محفظه‌های مخصوص جواهرات است. این کار از خراشیدگی جواهرات توسط یکدیگر و همچنین از تماس آن‌ها با هوا و رطوبت بیش از حد جلوگیری می‌کند.
با رعایت این نکات ساده، می‌توانید جواهرات طلای سفید خود را تا سالیان طولانی نگهداری کنید.
آیا طلای سفید حساسیت‌زا است؟
پاسخ کوتاه به این سوال این است: بله، در برخی موارد ممکن است طلای سفید حساسیت‌زا باشد، اما این موضوع همیشه و برای همه افراد صدق نمی‌کند. اصلی‌ترین عاملی که در طلای سفید می‌تواند باعث واکنش‌های آلرژیک شود، فلز نیکل است.
نیکل یکی از شایع‌ترین آلرژن‌های تماسی در جهان است. هنگامی که نیکل با پوست در تماس قرار می‌گیرد (به ویژه در حضور رطوبت و عرق)، می‌تواند باعث بروز واکنش‌های آلرژیک مانند خارش شدید، قرمزی، بثورات پوستی (اگزما) و تورم شود که به آن “درماتیت تماسی نیکلی” می‌گویند. به همین دلیل، در بسیاری از کشورها، استانداردهای سختگیرانه‌ای برای میزان نیکل مجاز در جواهرات وضع شده است.
رایج‌ترین و بهترین جایگزین برای نیکل، فلز پالادیوم است. طلای سفید پالادیوم‌دار به طور طبیعی سفیدتر است، انعطاف‌پذیری و چکش‌خواری بالاتری دارد و نیاز کمتری به روکش رودیوم پیدا می‌کند. مهم‌تر از همه، کاملا ضد حساسیت (هیپوآلرژنیک) است و هیچ‌گونه واکنش آلرژیکی ایجاد نمی‌کند.
نتیجه‌گیری
در پاسخ به این سوال رایج (طلای سفید چیست؟) گفتیم که این رنگ از طلا در واقع از ترکیب طلای زرد خالص و فلزات سفید به‌وجود می‌آید. طلای سفید با ظاهر مدرن، درخشان و قابلیت هماهنگی فوق‌العاده با الماس و سایر سنگ‌های قیمتی، جایگاه ویژه‌ای در دنیای جواهرات پیدا کرده است. این فلز ترکیبی هوشمندانه از طلای خالص و فلزات سفیدکننده است که توسط روکش رادیوم به رنگ نقره‌ای-سفید خیره‌کننده خود دست می‌یابد. انتخاب هوشمندانه و نگهداری صحیح، تضمین‌کننده حفظ درخشش، زیبایی و ارزش جواهرات طلای سفید شما خواهد بود.
